Wenen in de zeventiende eeuw
De periode van de vroege barok
Keizer Ferdinand II verhuisde zijn hof terug van Praag naar Wenen. De slechte economische situatie van de zestiende eeuw zette zich desondanks voort tot de laatste decennia van de zeventiende eeuw. Oorlogen verwoesten de Weense ommelanden en pestepidemieën teisterden de stad (de pestepidemie van 1629 en die van 1679 eiste beiden ongeveer 30.000 doden). In 1618 luidde de Boheemse opstand de Dertigjarige Oorlog in. Tijdens deze oorlog, in 1643, werd Wenen bedreigd door Zweedse troepen. Aangezien de Zweden de bastions niet konden innemen en hulp van het protestantse leger uitbleef trokken zij zich terug. Tussen 1673 en 1679 vond de oorlog met Frankrijk om de Nederlanden plaats.
Franz Geffels; de ontzettingsslag, 1683, olieverf op linnen, 184 x 272 cm., Historisches Museum der Stadt Wien.
Voor het zeventiende-eeuwse Wenen ging een enorme grote dreiging uit van het over de Balkan oprukkende Turkse leger. In 1683 werd Wenen door de Turken belegerd. Het door grootvizier Kara Moestafa geleidde beleg vond plaats van 14 juli tot 12 september. Zijn ruim 200.000 soldaten vormden een enorme overmacht tegen de Weense burgerwacht en vrijwilligers (6000 man) en de in de stad aanwezige soldaten (11.000 man). Doordat het oprukken van het Turkse gezag en de Islam de Italiaanse staten, de paus en de Spanjaarden zorgen baarden leverden zij financiële bijdragen om het bedreigde Wenen te helpen. Daardoor kon maarschalk prins Eugenius van Savoye een 65.000 man sterk leger op de been brengen Zij dreven de Turkse troepen terug. De hulp kwam echter te laat voor een deel van de door honger, brand en epidemieën geteisterde achterblijvers. Nadat Prins Eugenius van Savoye (1663-1736) het beleg van Wenen had gebroken heeft hij nog tientallen jaren militaire moed getoond. De militaire successen vormden de basis voor de economische voorspoed van het achttiende-eeuwse Wenen.
De apotheose van prins Eugenius van Balthasar Permoser
Door de onrusten, de bedreigingen en de ongunstige economische situatie werd in het zeventiende-eeuwse Wenen weinig geïnvesteerd in beeldende kunst en architectuur. Uitzonderingen vormden de religieuze architectuur en stadsversterking. Religieuze gebouwen werden gesticht omdat meerdere kloosterordes in het kader van de Contrareformatie naar Wenen werden geroepen. Verbouwingen van bestaande kerken (o.m. Schottenkirche en de Michaelerkirche) vonden plaats zodat ook de oudere bouwwerken de geest van de Contrareformatie uit zouden dragen. De Romeinse barok vormde het voorbeeld voor de meeste zeventiende-eeuwse bouwwerken. Door de hoge waardering van de Italiaanse architectuur waren in Wenen veel Italiaanse architecten werkzaam.
In de eerste decennia van de zeventiende eeuw bevond de religieuze barokarchitectuur zich in een door middeleeuwse bouwwerken gedomineerd stadsbeeld. Pas in de laatste decennia van de zeventiende ontstond een stadsdeel waar de barokstijl overheerste. De adel ging namelijk paleizen bouwen rond het Hofburg-complex, zoals het indrukwekkende Palais Lobkowitz.
De modernisering rondom de hofburg werd ingegeven door het eerste grote keizerlijke barokproject; de uitbreiding van de Hofburg. Daarmee werd begonnen nadat Leopold I de keizerlijke waardigheid ontvangen had in 1658.
| Oudste geschiedenis van Wenen |  |
| De vroege middeleeuwen naar de Romaanse periode in Wenen |  |
| Weense gotiek |  |
| renaissance in Wenen |  |
| Wenen in de zeventiende eeuw |  |
| Heldenzeitalter |  |
| Wenen in de negentiende eeuw | |