Karlskirche
De Karlskirche is het hoofdwerk van de Oostenrijkse barok architect Johann Bernhard Fischer von Erlach (1656-1723 ). Hij verwierf deze opdracht van Karel V in 1716 dankzij een ontwerpwedstrijd. Zijn belangrijkste concurrent, Johann Lukas von Hildebrandt, heeft hij toen verslagen.
De kerk op de Karlsplatz is een vervulling van een gelofte van Karel VI. Tijdens het pestjaar 1713 belooft de keizer namelijk een aan de heilige Karel Borromeus (=Carolus Borromaeus) gewijde kerk te stichten op het moment dat Wenen van de plaag verlost is.
De bouw van de Karlskirche start in 1716. Na de dood van Johann Bernhard Fischer von Erlach (1723) krijgt zijn zoon, Joseph Emanuel, de leiding over de bouw. Hij voltooit de Karlskirche in 1737 zonder wezenlijk af te wijken van het ontwerp van zijn vader.
De Karlskirche van Johann Bernhard Fischer von Erlach
De Karlskirche heeft een ovaal als basisvorm. Daaromheen zijn koor, kapellen, sacristie en zijruimten gerangschikt. De basisvorm is bekroond met een hoge tamboerring waarop de van ver zichtbare koepel rust. De zuilenporticus, de koepel, de triomfzuilen en de hoektorens zijn meesterlijk op elkaar afgestemd.
Veel onderdelen van de Karlskirche zijn ontleend aan de Klassieke Oudheid, zoals de koepel en de hoofdingang in de vorm van een zuilengang. Vooral naar de monumenten uit de Romeinse keizertijd is rijkelijk verwezen om de keizerlijke heerschappij van de Habsburgers uit te dragen. Zeer karakteristiek zijn de 33 meter hoge op de Zuilen van Trajanus gebaseerde triomfzuilen. Deze door Johann Christoph Mader ontworpen kolossen tonen door hun plaatsing sterke gelijkenis met minaretten. Ze zijn voorzien van spiraalreliëfs die handelen over het leven van Carolus Borromeus. De linkerzuil brengt de standvastigheid van de heilige tot uitdrukking en de rechterzuil zijn moed. De fronton boven de trappen naar de hoofdingang handelt over het lijden van de Weners tijdens de pestepidemie.
Detail van façade met de fronton boven de hoofdingang
Zowel de buitenkant als de binnenkant van de Karlskirche treffen door de monumentale opzet. Het interieur is rijkelijk versierd met reliëfs, fresco’s en altaarstukken. Johann Michael Rottmayr heeft de koepel tussen 1725 en zijn dood in 1730 voorzien van schitterende fresco’s. Het onderwerp is de heiligverklaring van Carolus Borromaeus en zijn smeekbede om Wenen van de pest te verlossen. Op het hoofdaltaar is in reliëf de Hemelvaart van Karel Borromeus afgebeeld door Albert Camesina.