Rome in de middeleeuwen
De opkomst van de pauzen
Omstreeks 400 begon het inwonersaantal van Rome drastisch af te nemen. Dit proces zette door in de daaropvolgende eeuwen. In de keizertijd telde de stad ruim een miljoen inwoners. In de achtste en negende eeuw telde Rome minder dan 25.000. Inwoners verlieten Rome massaal om diverse redenen. Plunderingen, dreigende invasies en de verslechterende economische omstandigheden vormden de belangrijkste aanleidingen. De pest eiste slachtoffers onder degene die bleven.
Door de groeiende christelijke gemeenschap beleefde Rome een lichtpuntje tijdens de duistere middeleeuwen. Vanaf de zesde eeuw verwierf de stad daardoor betekenis als pelgrimsplaats en zetel van de paus. Volgens de leer is de paus als bisschop van Rome de rechtmatige opvolger van Petrus. De paus wordt daarom beschouwd als Christus’ vertegenwoordiger op aarde. Door een omvangrijk missieprogramma in Noord-Europa onder Paus Gregorius I (ponificaat 590-604) nam het aantal pelgrims richting Rome sterk toe.
Aanvankelijk beschikten de pausen niet over voldoende militaire middelen om zichzelf en Rome langdurig te beschermen tegen vijandelijke troepen. In 753 werd Rome bedreigd door de Longobarden. Paus Stefanus II ( pontificaat 752-757) sloot een verbond met de Frankische koning Pepijn om de Longobarden te verslaan. Met de hulp van Pepijn werden zij verdreven. Eveneens legde Pepijn vanaf 754 de grondslagen van de Pauselijke Staat door de schenking van delen van Noord en Midden-Italië en Rome. Stefanus II bevestigde op zijn beurt Pepijns aanspraak op de troon door zalving. Pepijns zoon Karel de Grote zette dit samenwerkingsverband verder. Rome werd dankzij deze Frankische heersers opnieuw een machtscentrum. Karel de Grote werd daarom door paus Leo III (pontificaat 795-816) tot keizer gekroond in het jaar 800 in de Sint-Pieter.
Ten tijde van het Karolingische Rijk werd de basis gelegd voor het Heilige Roomse Rijk, met Rome als geestelijk centrum. Daarop volgde een aantal eeuwen durende machtsstrijd tussen keizers van het Heilige Roomse Rijk en pauzen. Inzet betrof de pauskeuze en het recht bisschoppen te benoemen. De pausen eisten eveneens het recht om de keizers te kronen. Onder Otto I de Grote (936-973) was de zeggenschap van de keizers op een hoogtepunt. Hij liet paus Johannes XII afzetten omdat die hem niet gunstig gezind was en verving hem door Leo VIII. Onder zijn opvolgers nam de macht van de keizers af ten gunste van de paus. Intern was er echter geen rust in het Vaticaan en Rome. Adellijke families bestreden elkaar omwille van de pauskeuze en de kardinaalsambten.
Rome heeft weinig gotische gebouwen behouden, de Santa Maria sopra Minerva behoort tot die kleine groep.
De strijd van paus Bonifatius VIII (1294-1303) om de heerschappij over de wereldlijke heersers leidde tot een conflict met Filips IV (1285-1314). De Franse koning zette Bonifatius VIII af en verving hem door Clemens V (ponificaat 1305-1314). In 1309 liet hij de pauselijke residentie naar Avignon verplaatsen. Deze periode wordt aangeduid met de Babylonische ballingschap van de pausen of Babylonische gevangenschap. Rome verviel ernstig in de tijd dat in Avignon de pauselijke residentie was. Gregorius XI (1370-78) bracht de pauselijke residentie in 1377 terug naar Rome. Na zijn dood deed zowel een paus in Avignon als Rome aanspraak op de Heilige stoel. Dit leidde tot het grote Westerse Schisma (1378-1417). Toen in 1409 kardinalen in Pisa een paus benoemden waren er drie. Het Concilie van Konstanz (1414-1418) eindigde het schisma door de pauzen af te zetten en Martinus V als nieuwe paus te benoemen. Gedurende zijn pontificaat (1417-1431) leefde Rome op. Ernstige crisissen blijven uit tot de Reformatie.
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
|