Santa Maria in Trastevere
De Santa Maria in Trastevere is volgens overleveringen aan het begin van de derde eeuw gesticht door Paus Calixtus I op de plaats waar eerder een wonderbaarlijke oliefontein ontsprong. De eerste basilica op deze plaats is gebouwd toen de Christenen nog een kleine sekte vormden. Het betreft dus één van de eerste christelijk kerken van Europa en waarschijnlijk de eerste officiële Christelijke gebedsplaats van Rome.
Tussen 1120 en 1143 is de Santa Maria in Trastevere herbouwd. De romaanse klokkentoren is in 1143 toegevoegd. De huidige driebeukige basilica komt grotendeels overeen met de versie uit de twaalfde eeuw. Het ontwerp is sterk beïnvloed door de voorafgaande vroegchristelijke kerk. Vroegchristelijke stijlelementen zijn in die tijd in veel kerken te Rome geïmiteerd. In overeenstemming met het oudere exemplaar dragen de zuilen tussen middenschip en zijbeuken een architraaf en een hoofdgestel ( beiden van antieke oorsprong). De Ionische zuilen zijn grotendeels afkomstig uit de Terme di Caracalla. In de achttiende eeuw zijn enkele barokke wijzigingen aangebracht. De porticus (voorhal) is in 1702 gebouwd door Carlo Fontana in opdracht van Paus Clemens XI. De fontein aan de Piazza Santa Maria in Trastevere is eveneens door Carlo Fontana ontworpen.
De apsis van de Santa Maria in Trastevere
De Santa Maria in Trastevere is vooral bekend door haar opmerkelijke mozaïeken. De gevelmozaïek dateert uit de twaalfde eeuw. In het midden zit Maria op een troon terwijl ze Jezus voedt. Zij is aan beide zijden omgeven door vrouwen met lampen. De brandende lampen symboliseren maagdelijkheid. Het interieur herbergt nog mooiere mozaïeken. In de koepel van de apsis bevindt zich een goudmozaïek in byzantijnse stijl, De kroning van Maria uit de twaalfde eeuw. Maria zit rechts van Christus op de hemelse troon. Aan weerszijden staan heiligen. Het middelste deel van de apsis is uitgerust met een schitterende serie mozaïeken van Pietro Cavallini. Hij heeft deze mozaïeken in het laatste decennia van de dertiende-eeuw in opdracht van kardinaal Bertoldo Stefaneschi vervaardigd. De naturalistische voorstellingen hebben het leven van Maria als onderwerp. Ook bezienswaardig is het vijftiende-eeuwse muurtabernakel van Mino del Reame. De vloer is rond 1870 opnieuw gelegd naar het voorbeeld van de dertiende-eeuwse Cosmateske mozaïekvloer.
Gedurende eeuwen is de Santa Maria in Trastevere een centrum voor Mariaverering. In de kerk bevinden zich daardoor veel afbeeldingen van Maria. De oudste is de Madonna di Clemenza, een levensgroot zevende-eeuws icoon. De moeder van Jezus wordt door engelen geflankeerd.
![]() |
||